Özel Raportör Dr. Agnes Callamard, Kaşıkçı’nın vefatının ikinci yılı dolayısıyla AA muhabirine video konferans yoluyla değerlendirmelerde bulundu.

Orta Doğu’nun etkin gazetecilerinden Washington Post yazarı Kaşıkçı’nın evlilik işlemleri için 2 Ekim 2018’de girdiği Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilmesine ilişkin Callamard, “Bu, her şeyden önce bir matem duygusu. Cemal’in karısı için derin bir keder, Cemal’in çocukları için derin bir keder, onunla çalışan ve onunla birlikte rüya gören Cemal’in tanıdıkları için derin bir keder. Eminim ki bugün acı ve öfkeyle hatırlanacak bir gün.” ifadesini kullandı.

Kaşıkçı’yı “Suudi Arabistan devletinin öldürdüğünü” belirten Callamard, aradan geçen 2 yılda cinayetin sorumlularının ortaya çıkarılması açısından çok şey başarıldığını düşündüğünü aktardı.

Callamard, “Diğer taraftan, benim ve başkalarının görüşüne göre, uluslararası toplum ‘Suudi Arabistan devletinin sorumluluğunu ve suçluların hesap vermesi konusundaki gönülsüzlüğünü’ ifşa etmede beklentilerimizin aksine etkili olamadı.” dedi.

“Suudi Arabistan yargı sisteminin rehinesi olamayız”

Callamard, gelecek aylarda da uluslararası topluma baskı yapmaya devam edeceğini vurgulayarak, şöyle konuştu:

“Suudi Arabistan’dan pek bir şey beklemiyorum. Ne yazık ki, bir buçuk yıl önce soruşturmaya başladığımda da pek bir şey beklemiyordum. Suudi Arabistan yargı sisteminin rehinesi olamayız. Çünkü siyasi müdahalelere ne kadar boyun eğdiğini biliyoruz. Maalesef, 2019 Ocak ayından 2020 Eylül ayına kadar yapılan duruşmalar şüphelerimizi pekiştirdi. Bu yüzden adalet için başka yerlere bakmamız gerekiyor. Cemal için adalet (Suudi Arabistan’daki) bir mahkemede gerçekleşmeyecek.”

“Kaşıkçı, Muhammed bin Selman’ın onayı ile katledildi”

11 Temmuz’da AA’ya yaptığı açıklamada Kaşıkçı’nın katledilmesinde “baş şüphelinin” Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman olduğunu belirten Callamard, bu değerlendirmesini tekrarladı.

Callamard, “Veliaht Prens’in tam bilgisi ve onayı olmadan Kaşıkçı’nın bu şekilde katledilmesi pek olası değil.” dedi.

Muhammed bin Selman’ın en yakın danışmalarının da cinayetin “ön planlama aşamasında” rol oynadığının bir gerçek olduğunun altını çizen Callamard, tüm gerçeklerin dolaylı da olsa “Kaşıkçı’yı öldürme emrinin” Veliaht Prens tarafından verildiğine işaret ettiğini dile getirdi.

Callamard, bununla birlikte kendisinin şahsen, Kaşıkçı’nın öldürülmesinin “doğrudan” Muhammed bin Selman ile ilişkilendirildiğine dair “maddi kanıt” bulamadığına dikkati çekerek, bu noktada ABD istihbaratını işaret etti.

Callamard, “Bu nedenle, ABD istihbarat servislerinin yaptıkları çalışmalar ve topladıkları bilgiler önemli. İşte bu yüzden Muhammed bin Selman’ın cinayetteki sorumluluğuna ilişkin CIA değerlendirmesinin kamuya açıklanmasını talep etmeye devam etmemiz gerekiyor.” vurgusu yaptı.

Türkiye’deki yargılamaya övgü

Suudi Arabistan’daki adalet sisteminde Veliaht Prensin yargılanmasının neredeyse imkansız olduğunun altını çizen Callamard, mahkemede cinayetin azmettiricileri yerine “kiralık katillerin” yargılandığını dile getirdi.

Türkiye ve Suudi Arabistan’daki yargılamayı kıyaslayan Callamard, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca Kaşıkçı cinayetine ilişkin Suudi Arabistanlı 6 şüpheli hakkında ikinci iddianame hazırlamasından memnuniyet duyduğunu söyledi.

Callamard, şunları kaydetti:

“Türkiye’nin yargılamada ilerleme kaydetmesinden memnuniyet duyuyorum. Temmuzda ilk iddianameyi hazırlamalarının ardından eylül ayında da ikinci iddianameyi hazırlamalarına sevindim. Tüm bunların, Türkiye’deki soruşturmanın bütünlüğü açısından önemli olduğunu düşünüyorum. Şimdi kanıtların kamuoyuna açıklanarak uluslararası topluma sunulması önemli.”

Bazı belediye başkanlarının Suudi Arabistan’ı boykotuna destek

Callamard, Londra Belediye Başkanı Sadık Han ile birlikte New York, Los Angeles ve Paris Belediye Başkanlarının Suudi Arabistan’ın G20 dönem başkanlığı çerçevesinde bu hafta ev sahipliği yaptığı uluslararası zirveye katılmayı ve temsilci göndermeyi reddetmesini de memnuniyetle karşıladı.

BM Özel Raportörü Callamard, “dünyanın en büyük ve en nüfuzlu” bazı şehir belediye başkanlarının, Suudi Arabistanlı girişimcilerin büyük yatırımlarına rağmen böylesine bir adım atmasında uluslararası medyanın cinayeti gündemde tutmasının da rol oynadığını ifade etti.

Bu kararların alınmasında sadece kendisinin değil aynı zamanda Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz ve insan hakları örgütlerinin yürüttüğü kampanyaların da etkili olduğunu belirten Callamard, şunları kaydetti:

“Suudi Arabistan’ın attığı adımları izlemeye devam edeceğim. Görevim süresince BM’nin müdahil olmasını ve Kaşıkçı’ya yapılanları görmezden gelmemesini sağlayacağım.” şeklinde konuştu.

Özel Raportör Callamard, BM tarafından Kaşıkçı cinayetini soruşturmakla görevlendirilmişti.

Callamard’ın BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) bünyesinde hazırladığı ve 2019 Haziran ayında açıklanan 101 sayfalık raporda, Suudi Arabistan, Cemal Kaşıkçı’yı kasten ve taammüden öldürmekten sorumlu tutulmuştu.